Trong văn hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, khi nhắc đến một đứa trẻ “ngoan”, người ta thường hình dung ngay đến một đứa trẻ biết khoanh tay, cúi đầu, gọi dạ bảo vâng và quan trọng nhất: người lớn bảo gì làm nấy, cấm gì dừng nấy. Sự “ngoan” ấy, trong mắt tôi, thực chất là sự khuất phục.

Con tôi năm nay vừa bước qua tháng thứ 20. Một độ tuổi mà người ta hay đùa là bắt đầu những cơn “khủng hoảng”, những sự chống đối đầu đời. Nhưng trộm vía, em bé của tôi rất “ngoan”. Bé không chạm tay vào ổ điện, biết tránh xa chiếc quạt đang quay, và khi tôi ra hiệu không được nghịch rác, bé vui vẻ dừng lại.

Nhưng sự “ngoan” của con tôi không đến từ nỗi sợ hãi hay những đòn roi cấm đoán. Nó đến từ một hành trình mà tôi – với tư cách một người làm cha – đã kiên định lựa chọn con đường khó: Dạy con bằng trí tuệ và sự thấu hiểu, thay vì cai trị con bằng mệnh lệnh và nỗi sợ.

Bài viết này là sự đúc kết những gì tôi đã làm, những triết lý tôi theo đuổi và cả những cơ sở khoa học đằng sau phương pháp giáo dục mà tôi tin là sẽ tạo ra những con người tự do và chính trực trong tương lai.

TRIẾT LÝ GIÁO DỤC – TỪ CHỐI SỰ KHUẤT PHỤC

Hai cách để kiểm soát một hành vi

Tôi luôn tâm niệm rằng, để một con người (dù là người lớn hay trẻ nhỏ) tuân theo hay không tuân theo một hành vi nào đó, chỉ có hai con đường:

• • Cách thứ nhất: Dựa trên nỗi sợ (Fear-based).
    Đây là cách dễ nhất, nhanh nhất và cũng là cách “truyền thống” nhất. Nó giống như việc nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật và chế tài xử phạt. Bạn vượt đèn đỏ, bạn bị phạt tiền. Lần sau bạn dừng đèn đỏ vì bạn sợ mất tiền, sợ công an. Nhưng nếu đường vắng và không có camera, không có công an? Rất có thể bạn sẽ vượt.
    Áp dụng vào con trẻ: Cấm đoán, đe dọa, đánh đòn. Con sẽ dừng nghịch ổ điện vì sợ bị mẹ đánh đau. Nhưng khi mẹ đi vắng? Ổ điện trở thành một thứ cấm kỵ đầy kích thích và tò mò.

• • Cách thứ hai:

    NỘI DUNG ĐỘC QUYỀN! Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để mở khóa bài viết này ngay lập tức với chỉ 500,000 tín dụng.