Nếu con bạn chỉ sốt cao (thậm chí hơn 40°C) mà không có dấu hiệu viêm hay các triệu chứng kèm theo như ho, sổ mũi…, thì rất có thể bé đang gặp phải tình trạng giống như con tôi vừa mới trải qua
Bài viết này chia sẻ trải nghiệm gần đây của chúng tôi, nó sẽ giúp bạn bớt hoang mang và lo lắng
Trận sốt đặc biệt của bé
Bé nhà tôi gần 2 tuổi, vừa trải qua một trận sốt cao. Dù đã từng cùng con vượt qua nhiều cơn sốt trước đây, lần này chúng tôi vẫn rất bối rối. Bé chỉ sốt mà không có triệu chứng đi kèm, và chu kỳ sốt cũng khác hẳn với những gì chúng tôi từng tổng kết:
Với sốt do virus, thường là những cơn sốt liền mạch: lên rất nhanh, sốt rất cao và hạ cũng nhanh, có khi chỉ một đêm là hết.
Còn sốt do viêm thì khác, nó hình thành chu kỳ rõ rệt cho đến khi vết viêm được xử lý hoàn toàn. Bé nhà tôi từng có lần sốt suốt 5 ngày, cứ vài tiếng lại lên cơn sốt cao cho đến khi phát hiện ra bị viêm tai giữa. Sau khi vệ sinh và điều trị sạch sẽ, phải mất gần nửa tháng bé mới khỏi hoàn toàn.
Nhưng lần này, cơn sốt của con lại là sự lai giữa hai loại trên: sốt khoảng 3–4 chu kỳ, chỉ diễn ra vào ban đêm. Nó vừa giống sốt virus, vừa giống sốt viêm — nhưng không chắc chắn là do viêm.
Khi Google khiến cha mẹ thêm lo
Nếu bạn thử tìm trên Google về kiểu sốt này, sẽ có rất nhiều thông tin nghe có vẻ nguy hiểm. Chúng tôi cũng không khỏi băn khoăn.
Đến ngày thứ 4, bé sốt cao tới 40,5°C, ngủ li bì cả buổi sáng. Chúng tôi bắt đầu lo lắng thật sự, vì cơn sốt không còn giới hạn ban đêm mà đã kéo dài sang ban ngày — càng lúc càng giống sốt do viêm.
Đi khám – và sự ngao ngán
Chúng tôi quyết định đưa con đi khám. Dựa theo kinh nghiệm, chúng tôi chọn khám răng và tai mũi họng — những nơi dễ viêm mà mắt thường không quan sát được.
Các cơ quan bên trong như nội tạng hay não chỉ có khả năng viêm khi trẻ bị chấn thương hoặc nhiễm độc nặng. Chúng tôi loại trừ hai khả năng này, vì con được chăm sóc rất kỹ, vừa đảm bảo an toàn vừa được tự do phát triển tính tự lập.
Lúc này, con chỉ có một dấu hiệu duy nhất: sốt cao đến 40,5°C.
Tại một bệnh viện tư khá nổi tiếng, chúng tôi yêu cầu khám răng và tai mũi họng. Kết quả: bé chỉ hơi sưng họng — dấu hiệu nhẹ của nhiễm virus, nhưng bác sĩ không chắc chắn. Họ đề nghị chúng tôi qua khám nhi.
Quy trình lạnh lùng
Bác sĩ nhi hỏi vài câu theo quy trình, rồi đeo ống nghe:
“Con có ho hay sổ mũi gì không em?”
Chúng tôi khẳng định là không.
Bà ấy nói: “Sao âm thanh phổi như khò khè thế này?”
Chúng tôi nhìn nhau — làm sao biết được, vì đâu có ống nghe như bà ấy. Từ đầu đến cuối, con không hề ho hay chảy mũi, nên chúng tôi chắc chắn là không có.
Sau đó, bà ấy đề nghị xét nghiệm máu, chọc mũi test cúm và nội soi tai mũi họng.
Tôi nhìn bà xã, nói nhỏ: “Vậy đủ rồi, chúng ta đi về.”
Không chỉ vì chi phí rất cao (riêng test chọc mũi gần 700 nghìn, trong khi ở phòng khám khác chỉ hơn 100 nghìn, thậm chí tự làm chỉ tốn vài chục nghìn mua kit test), mà quan trọng hơn là những kết quả đó cũng không giúp đưa ra quyết định sáng suốt hơn — cuối cùng sẽ là một đơn thuốc dài với nhiều loại chứa kháng sinh.
Điều khiến tôi thật sự quyết định ra về là vì quá trình khám và chẩn đoán diễn ra rất máy móc. Mọi bước đều được chia nhỏ để thu tiền, không hề cá nhân hoá, không căn cứ cụ thể vào tình trạng của con tôi.
Bé tự khỏi – và phát ban
Chiều hôm đó, con hết sốt tự nhiên, chỉ hơi mệt một chút. Chúng tôi hồi hộp chờ đêm đến xem liệu cơn sốt có tái diễn không. May mắn là đêm đó bé ngủ ngon, sáng dậy tỉnh táo, ăn uống bình thường.
Chúng tôi thở phào — vậy là ổn rồi, bé đã tự khỏi.
Sau đó, bà xã phát hiện con nổi những nốt ban hồng trên mặt, đầu, lưng và ngực. Cô ấy hơi lo, nhưng thực ra đó là những nốt thải độc sau trận ốm.
Tôi tìm hiểu và biết rằng đó là ban đào – loại ban do virus lành tính gây ra. Nó sẽ tự lặn sau 1–2 ngày, không gây tác dụng phụ nào. Thực tế, đến tối, các nốt đã lặn đi khoảng một nửa.
Phát ban – cơ chế tự thải độc của cơ thể
Việc nổi ban sau sốt là cơ chế đào thải độc tố tự nhiên. Có thể nhẹ như ban đào, cũng có thể nặng hơn như thuỷ đậu. Mức độ nặng nhẹ phụ thuộc vào loại virus, hoặc — theo tôi nghĩ — mức độ nhiễm độc trong cơ thể: chế độ ăn, nước, không khí…
Ở trẻ nhỏ, cơ thể rất nhạy cảm. Nếu trong thai kỳ hoặc sau sinh, trẻ không được chăm sóc kỹ, thì chỉ cần một lượng nhiễm độc nhỏ cũng có thể tạo phản ứng mạnh. Những đứa trẻ thường ăn đồ sẵn như bim bim, xúc xích… có xu hướng phải thải độc mạnh hơn, đôi khi đến mức phát ban dạng thủy đậu.
Chúng tôi kiểm soát khá kỹ những gì con ăn, nên mức độc trong cơ thể ít hơn. Có lẽ vì thế con chỉ bị ban đào – dạng phát ban nhẹ nhất.
Bài học rút ra
Nhìn lại, cơn sốt sáng ngày thứ 4 có thể đến từ một sai lầm của tôi: thấy con hết sốt ngày thứ 3, tôi đã cho con đi tắm. Dù tắm nước ấm cẩn thận, nhưng ở thành phố tôi không thể nấu nước lá như xả hay bàng. Có lẽ nước máy công nghiệp đã kích hoạt cơ chế bảo vệ của con, khiến cơn sốt quay lại. Hoặc cũng có thể cơn sốt đó là điều cần thiết — sẽ đến dù tôi có tắm hay không.
Dù thế nào, “cẩn tắc vô áy náy”: khi con có dấu hiệu sốt (và cả vài ngày sau khi hết sốt), nên kiêng nước, hoặc nếu cần tắm, hãy dùng nước lá ấm như lá xả, lá bàng – có tinh dầu hỗ trợ, thay vì nước lạnh thông thường.
Kinh nghiệm cho cha mẹ
Nếu con bạn chỉ sốt cao (thậm chí hơn 40°C) mà không có dấu hiệu viêm hay các triệu chứng kèm theo như ho, sổ mũi…, thì rất có thể đó là sốt phát ban.
Mức độ nặng hay nhẹ của ban phụ thuộc vào mức độ nhiễm độc trong cơ thể: nhẹ thì ban đào, nặng thì thủy đậu.
Cách Chăm Con Khi Bị Sốt
Đây là cách chăm con mà chúng tôi đã từng bước áp dụng. Nó chính xác là một “hành trình tiến hoá” về mặt tư duy và hành vi của chúng tôi mỗi khi con bị sốt.
Tôi chia sẻ lại để bạn tham khảo, không đề nghị bạn làm theo, vì điều này đòi hỏi sự hiểu biết đúng đắn về cơ chế cơn sốt và một hệ thần kinh vững vàng của cha mẹ.
Quy trình hành động khi con bị sốt:
1. Bình tĩnh.
Giúp con mặc đồ thoáng để cơ thể dễ tỏa nhiệt. Tuyệt đối không vội uống thuốc hạ sốt hay chườm lạnh.
Để làm được điều này, bạn cần hiểu đúng về cơn sốt — tôi có thể gửi cho bạn tài liệu sưu tầm để tham khảo thêm.
2. Kiểm tra nguyên nhân.
Quan sát xem con có vết thương hở ở đâu không: vùng cuống rốn (với bé sơ sinh mới cắt rốn), tay, chân, miệng, hoặc tai mũi họng – đó là những nơi rất dễ viêm.
Tại sao cần làm điều này? Vì nó giúp xác định được cơn sốt là do viêm hay do virus.
3. Đánh gió.
Dùng trứng gà ta luộc chín, để nguội (còn hơi ấm), lấy lòng trắng, bỏ vào đó đồng bạc nguyên chất, bọc lại bằng khăn sữa hoặc vải mềm.
Nhúng ướt một phần bằng chính nước luộc trứng rồi lau nhẹ nhàng toàn thân con từ đầu đến lòng bàn chân. Sau đó mở ra xem đồng bạc:
- Nếu đồng bạc chuyển màu xanh, đen, xám xịt, đó là cảm lạnh – con bị nhiễm lạnh dẫn đến sốt.
- Nếu đồng bạc màu đỏ hoặc hồng, đó là cảm nắng, sốt do sốc nhiệt.
Đây là cách dân gian, chưa có cơ sở khoa học, nhưng thực tế chúng tôi thấy rất hiệu quả.
4. Bổ sung nước và hỗ trợ tự nhiên.
Nếu con đang bú mẹ, mẹ nên uống nhiều nước, đặc biệt là nước lá tía tô.
Nếu con đã có thể uống nước, hãy cho con uống nước ấm hoặc nước lá tía tô.
5. Khi sốt quá cao.
Theo dõi kỹ, đo nhiệt độ thường xuyên và giữ bình tĩnh.
Rất ít trường hợp trẻ bị co giật khi sốt.
Bạn có thể hạ sốt tự nhiên bằng rau diếp cá:
- Rửa sạch, vò hoặc giã một nắm rau diếp cá,
- Cho con uống nước cốt,
- Lấy bã đắp lên trán (bọc bằng khăn sữa hoặc vải mềm),
và kiên nhẫn chờ đợi.
6. Xoa bóp và da tiếp da.
Xoa bóp nhẹ toàn thân giúp con dễ chịu hơn.
Nếu bé còn nhỏ, hãy đặt con nằm lên người mẹ để ti sữa – da tiếp da giúp cân bằng nhiệt giữa mẹ và con.
Cha cũng có thể làm điều này; hơi ấm, sự gần gũi giúp bé an toàn hơn và hồi phục nhanh hơn.
7. Ưu tiên dùng kháng sinh tự nhiên.
Chúng tôi cho con uống tinh dầu tỏi, và bé nhà chúng tôi rất thích uống tinh dầu tỏi mỗi khi con ốm
Ngoài tinh dầu tỏi ra, thì gừng là thứ bạn nên luôn có sẵn trong bếp, hai lát gừng thái mỏng, đắp vào gan bàn chân và đeo tất cho con, để qua đêm, kết hợp với pha nước ấm để uống, hoặc “đánh gừng” dọc cột sốt cũng là cách hỗ trợ rất mạnh mẽ
Chúng tôi cũng chỉ là những bậc cha mẹ – luôn mong điều tốt nhất cho con.
Nhưng “điều tốt nhất” mà chúng tôi nhận thức không giống với số đông.
Phần lớn cha mẹ chỉ muốn con được dễ chịu ngay lập tức, còn chúng tôi chọn cách để con được vượt qua khó khăn, để từ đó tăng bản lĩnh và khả năng tự hồi phục tự nhiên.
Điều này cũng áp dụng trong cả những lần con ốm, sốt.
Và để làm được điều đó, chúng tôi đã rút ra một bài học rất rõ ràng:
Thà đầu tư vào hai thứ:
- Học tập và nâng cao hiểu biết về sức khỏe,
- Mua những món đồ dùng chất lượng cho con,
còn hơn là sống thiếu hiểu biết, dùng đồ kém chất lượng rồi phải tốn tiền đi chữa bệnh.
Bệnh có thể chữa khỏi hay không – còn tùy duyên, nhưng sức khỏe chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nếu chúng ta không hiểu đúng và chăm sóc con đúng cách.