Tạo điều kiện cho con không chỉ là cho học trường tốt hay thuê gia sư. Bài viết giúp cha mẹ hiểu rõ cách tạo môi trường giáo dục phù hợp để nuôi dưỡng con phát triển toàn diện, theo đúng nhịp độ và cá tính riêng của con.
Tại sao "tạo điều kiện" quan trọng hơn "đầu tư"?
Rất nhiều cha mẹ ngày nay sẵn sàng đầu tư rất nhiều tiền bạc, công sức và kỳ vọng để dạy con nên người. Thế nhưng, có một khái niệm đôi khi bị hiểu sai hoặc bị giản lược quá mức: tạo điều kiện.
Tôi hoàn toàn ủng hộ việc tạo điều kiện cho con, xây dựng môi trường giáo dục phù hợp để con phát triển, thay vì gửi con đến trường và phó mặc cho thầy cô giáo cùng chương trình học cố định.
Đã đến lúc, chúng ta – những người làm cha mẹ tỉnh thức – cần hiểu sâu sắc hơn về trách nhiệm giáo dục con không chỉ dừng lại ở việc đóng học phí, thuê gia sư, hay thành tích cuối kỳ
Những giới hạn của việc phó mặc con cho nhà trường
Chúng ta đều biết, nhà trường chỉ là một phần trong hệ sinh thái giáo dục của trẻ. Học sinh học cùng một chương trình, nhưng không phải em nào cũng có thể phát triển như nhau. Đó là bởi:
Mỗi đứa trẻ có nhịp độ phát triển riêng.
Mỗi đứa trẻ có loại hình trí thông minh riêng.
Mỗi đứa trẻ cần một môi trường phù hợp để phát huy hết tiềm năng.
Nếu phó mặc giáo dục con cái cho nhà trường, chúng ta đang bỏ lỡ giai đoạn vàng để định hình nhân cách, khả năng tự học và đam mê sống của trẻ.
"Tạo điều kiện" – từ khóa quan trọng trong hành trình dạy con
Chúng ta thường nhầm lẫn giữa “tạo điều kiện” và “cung cấp mọi thứ”.
Cho con học trường quốc tế chưa chắc là tạo điều kiện.
Mua đồ chơi đắt tiền hay thuê gia sư riêng cũng chưa chắc là tạo điều kiện.
Tạo điều kiện đúng nghĩa là khi cha mẹ hiểu rõ:
Mỗi đứa trẻ có nhiều loại hình trí thông minh (đa trí thông minh).
Trẻ cần được khơi gợi và phát triển toàn diện, không chỉ về học thuật mà còn về cảm xúc, xã hội, vận động, âm nhạc, đạo đức…
Môi trường phù hợp là nền tảng để trí thông minh phát triển.
Có những loại môi trường nào đang tác động đến con bạn?
Để hiểu cách tạo điều kiện, trước tiên chúng ta cần hiểu các loại hình môi trường mà trẻ đang sống trong đó mỗi ngày:
1. Cha mẹ là môi trường đầu tiên
Bạn có thể ngạc nhiên, nhưng đúng vậy: bạn chính là môi trường đầu tiên của con.
Con học cách yêu thương, tự tin, ứng xử, điều tiết cảm xúc – không từ sách vở, mà từ cách bạn sống và phản ứng mỗi ngày. Nếu bạn thường xuyên căng thẳng, than phiền, hoặc dằn vặt quá khứ – môi trường đó sẽ thấm vào con như không khí.
2. Gia đình là môi trường tiếp theo
Văn hóa trong gia đình – cách các thành viên giao tiếp, lắng nghe, bày tỏ quan điểm, giải quyết mâu thuẫn – cũng chính là “mẫu hình” mà con sẽ mang theo trong tương lai. Những mô thức sống và tổn thương tâm lý ban đầu thường bắt nguồn từ đây.
3. Cộng đồng và xã hội
Trường học, khu phố, bạn bè, mạng xã hội – đều là những yếu tố thuộc môi trường xã hội. Chúng góp phần mở rộng góc nhìn và năng lực thích nghi của trẻ. Nhưng xin nhấn mạnh: nếu hai môi trường đầu tiên không vững vàng, thì môi trường xã hội rất dễ gây ra lệch lạc.
4. Thiên nhiên vạn vật
Không gian xanh, hoạt động ngoài trời, vật nuôi, cây cối – tất cả đều là phần của môi trường giáo dục tự nhiên, giúp trẻ kết nối với sự sống, phát triển sự tò mò và lòng biết ơn.
Bắt đầu từ đâu để tạo điều kiện cho con?
1. Chữa lành chính mình – vì bạn là môi trường đầu tiên
Một người mẹ hay lo âu không thể nuôi một đứa trẻ tự tin.
Một người cha hay nóng giận không thể dạy con kiểm soát cảm xúc.
Nếu muốn con sống hạnh phúc, cha mẹ cần là người đầu tiên học cách chữa lành, tháo gỡ mô thức tư duy cũ kỹ, vượt qua giới hạn nội tâm.
Hãy đăng ký tham gia danh sách chờ để nhận thông báo về các buổi webinar chia sẻ miễn phí về cách chữa lành cha mẹ
2. Xây dựng văn hóa gia đình
Giao tiếp bằng sự lắng nghe.
Tôn trọng cảm xúc và cá tính của từng thành viên.
Có thời gian chất lượng cùng nhau, không chỉ là “ở gần nhau”.
Biết xin lỗi – biết cảm ơn – biết chia sẻ.
Đó là những điều kiện để một môi trường gia đình thực sự nâng đỡ con.
3. Sau cùng mới đến lựa chọn trường lớp, trại hè, gia sư…
Khi nền tảng đã vững, việc chọn trường, chọn trại hè, hay cho con học thêm sẽ trở nên dễ dàng và hợp lý hơn. Cha mẹ không bị cuốn vào cuộc chạy đua hình thức hay bị áp lực từ bên ngoài chi phối.
Tạo điều kiện không phải là “tất tay” vật chất
Tạo điều kiện đúng nghĩa không phải là tiêu càng nhiều tiền thì con càng thành công.
Nó là:
Biết con có những loại trí thông minh nào (ngôn ngữ, logic, vận động, âm nhạc, nội tâm, xã hội, tự nhiên…)
Quan sát để nhận ra con mạnh ở đâu, hứng thú điều gì
Tạo môi trường cho con thử nghiệm, khám phá, phát triển
Bạn không cần là chuyên gia tâm lý hay giáo viên sư phạm để làm điều đó. Chỉ cần bạn thực sự muốn hiểu con.
tạo điều kiện cho điều gì?
Không phải để con giỏi tất cả, mà là để con phát triển đúng loại hình trí thông minh của mình.
Theo lý thuyết đa trí thông minh của Howard Gardner, con người có ít nhất 9 loại trí thông minh:
-
Ngôn ngữ
-
Logic – toán học
-
Không gian – hình ảnh
-
Vận động cơ thể
-
Âm nhạc
-
Giao tiếp xã hội
-
Nội tâm – phản tư
-
Thiên nhiên học
-
Trí thông minh hiện sinh
Mỗi đứa trẻ là một tổ hợp khác nhau. Nếu con bạn giỏi vẽ, thích chơi một mình và hay tự đặt câu hỏi, có thể con mạnh về trí thông minh không gian, nội tâm. Vậy thì, thay vì ép con học thêm toán, hãy tạo điều kiện để con phát triển chiều sâu tư duy và thẩm mỹ của mình.
Tạo điều kiện đúng sẽ giúp con định vị vùng thiên tài của mình
Mục đích cuối cùng của việc dạy con là gì?
Không phải để con:
Trở thành bác sĩ, kỹ sư, thần đồng
Giàu có, nổi tiếng, thành công hơn người khác
Trả ơn cha mẹ bằng danh vọng hay tiền tài
Mà là để con trở thành chính con – một con người có:
Nhận thức độc lập
Tài năng được phát huy đúng cách
Đức tính và nhân cách vững vàng
Con có thể sống một đời trọn vẹn, có ý nghĩa – không phải để làm hài lòng người khác, mà để thực sự hạnh phúc với chính mình.
Làm cha mẹ là một hành trình phát triển song song
Nếu bạn đọc đến đây, có lẽ bạn đang thực sự mong muốn trở thành một người cha, người mẹ có ý thức. Người không chỉ “nuôi con lớn” mà còn “nuôi con đúng”.
Hãy nhớ: dạy con là dạy chính mình một lần nữa.
Mỗi sự thay đổi nhỏ trong bạn – đều là một cú hích lớn trong hành trình phát triển của con